Odstąpienie od umowy sprzedaży – kiedy mamy do niego prawo?
W wyniku nowelizacji prawa konsumenckiego z 2014 roku każdy konsument ma prawo – w określonych sytuacjach – odstąpić od umowy sprzedaży zawartej z przedsiębiorcą, zwrócić towar i żądać zwrotu uiszczonej ceny.
Wbrew jednak obiegowej opinii, uprawnienie do odstąpienia nie przysługuje zawsze, lecz tylko w ściśle określonych przez ustawę o prawach konsumenta przypadkach. W polskim prawie zasadniczo respektuje się regułę pacta sunt servanda (umów należy dotrzymywać).
Tak więc, zgodnie z art. 27 ustawy o prawach konsumenta, Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez powołana przyczyny i zasadniczo bez ponoszenia kosztów. Należy jednak pamiętać, że konsument powinien ponieść koszty zmniejszenia wartości rzeczy.
Umowa zawarta na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa to, w dużym uproszczeniu, umowa zawarta telefonicznie lub za pośrednictwem Internetu (np. sklepu internetowego). Pomimo faktu, że ustawa nie odnosi się bezpośrednio tylko do tych dwóch form zawierania umów, to jednak są to najczęściej spotykane przypadki, gdy prawo odstąpienia znajduje zastosowanie.
Jednocześnie, prawo odstąpienia przysługuje nam tylko wtedy, gdy umowę zawieramy jako konsument, tj. bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeżeli przed sprzedawcą występujemy jako przedsiębiorca, słusznie odmówi on nam przyjęcia zwrotu. W przypadku nabywania towarów „na fakturę” przysługują nam jednak inne formy ochrony prawnej kupującego – np. rękojmia za wady rzeczy sprzedanej (choć tutaj należy pamiętać, że w przypadku tzw. obrotu profesjonalnego, tj. pomiędzy przedsiębiorcami, uprawnienia z rękojmi mogą zostać wyłączone).
Korzystając z prawa odstąpienia od umowy sprzedaży musimy pamiętać o konkretnym wskazaniu towaru, sposobu zwrotu ceny oraz o skierowaniu do sprzedawcy wyraźnego, jednoznacznego oświadczenia (może, ale nie musi być ono wyrażone na przygotowanym przez sprzedawcę formularzu). Dodatkowo, pamiętajmy, że instytucja odstąpienia od umowy ma na celu jedynie wypróbowanie przez konsumenta towaru, a nie jego używanie przez 14 dni. Z tego też względu, w orzecznictwie (również tym europejskim), przyjmuje się, że konsument ma prawo korzystać z rzeczy, którą potem zwraca tylko w zakresie, w jakim jest to konieczne do ustalenia istotnych dla niego cech towaru. Z tego też powodu pamiętajmy, że pełny zwrot ceny otrzymamy tylko wtedy, gdy towar nie nosi śladów użytkowania.
W przypadku, gdy sprzedawca, pomimo skutecznego odstąpienia od umowy odmawia przyjęcia towaru i zwrotu ceny, możliwe jest dochodzenia swoich praw na drodze sądowej.
Link do ustawy z dnia 30 maja 2014 roku: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140000827/U/D20140827Lj.pdf
