Sytuacja w Ukrainie - garść informacji o polskich procedurach przekraczania granicy/ Ситуація в Україні - жменька інформації про процедури перетину польського кордону
W związku z sytuacją w Ukrainie, szczególnie aktualne są obecnie polskie regulacje dotyczące przekraczania granicy polsko-ukraińskiej, jak również i praktyczne aspekty ich zastosowania.
Na wstępie, warto zaznaczyć, że duża część polskich przepisów uchodźczych może okazać się w najbliższym czasie nieaktualna, ze względu na fakt, że polskie władze zapowiadają uchwalenie specustawy dotyczącej stricte wojny w Ukrainie. Biorąc pod uwagę dynamiczną sytuację, można przewidywać, że planowane przepisy złagodzą wymogi, które muszą spełnić obywatele Ukrainy przekraczający polską granicę.
Na chwilę obecną jednak, w Polsce obowiązują dwie główne ustawy regulujące postępowanie administracyjne dotyczące sytuacji osób uciekających z terenów działań wojennych tj. ustawa z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (dalej jako: u.c.) oraz ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej jako: u.u.c.o.).
Co warte podkreślenia, polskie prawo rozróżnia procedury dotyczące samego wjazdu (wejścia) na terytorium RP oraz procedury dalsze, tj. dotyczące udzielenia ochrony międzynarodowej, zezwolenia na pobyt stały lub czasowy czy też zezwolenia na pracę.
W pierwszym przypadku, w obecnej sytuacji, w przeważającej części przypadków obywatele uciekający z Ukrainy są wpuszczani na terytorium Polski na podstawie art. 32 ust. 1 u.c., tj. w związku z treścią art. 6 ust. 5 lit. c kodeksu granicznego Schengen - po uzyskaniu zgody komendanta placówki Straży Granicznej (za zgodą Komendanta Głównego Straży Granicznej). Okres pobytu na podstawie tego zezwolenia wynosi maksymalnie 15 dni. W trakcie tego czasu konieczne jest podjęcie dalszych kroków prawnych mających na celu zalegalizowanie dłuższego pobytu.
Wedle obecnie obowiązującego prawa, najbardziej obiecująca jest w tym zakresie jest regulacja udzielania uzupełniającej ochrony międzynarodowej, o której mowa w art. 15 u.u.c.o. Zgodnie z tym przepisem, cudzoziemcowi, który nie spełnia warunków do nadania statusu uchodźcy (z czym - w perspektywie treści art. 13 u.u.c.o. - może być problem), udziela się ochrony uzupełniającej, w przypadku, gdy powrót do kraju pochodzenia może narazić go na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy przez:
1. orzeczenie kary śmierci lub wykonanie egzekucji,
2. tortury, nieludzkie lub poniżające traktowanie albo karanie,
3. poważne i zindywidualizowane zagrożenie dla życia lub zdrowia wynikające z powszechnego stosowania przemocy wobec ludności cywilnej w sytuacji międzynarodowego lub wewnętrznego konfliktu zbrojnego
- i ze względu na to ryzyko nie może lub nie chce korzystać z ochrony kraju pochodzenia
W szczególności pkt 3 - moim zdaniem - może znaleźć zastosowanie dla migrantów uciekających przed działaniami wojennymi w Ukrainie.
Kancelaria będzie monitorowała dalsze kroki legislacyjne w tym względzie.
